هنر و رشد خلاقیت در کودکان

خلاقیت یک موهبت الهی است. از آنجایی که اساس پیشرفت جوامع مانع وابستگی آنان به بیگانگان است، همه جوامع به افراد خلاق نیاز مبرم دارند. آنچه مهم است فراهم نمودن شرایط رشد و بالندگی و حذف عوامل بازدارنده ی تفکر خلاق در نظام آموزش است. هدف اصلی این پژوهش این است که چگونه می توان برنامه ای هنری را برای کودکان طراحی نمود که در آن کودکان به قوه خلاقانه خویش بپردازند و این توانایی بیشتر در آنان پرورش یابد. روش کار در این پژوهش به این صورت بوده است که ابتدا استانداردها نیاز سنجی و اهداف مشخص گردیدند(مطالعات کتابخانه ای)و سپس با همکاری با چند مهدکودک و انجام برخی تکنیک های پرورش خلاقیت کودکان، آثار هنری کودکان تجزیه و تحلیل شدند(روش میدانی). خلاقیت قابلیتی است که در همگان وجود دارد اما نیازمند پرورش و تقویت می باشد تا به سر حدشکوفایی برسد. خلاقیت عبارت است از توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدید، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها،و استفاده از چیزهای نامربوط و تبدیل آن به شکل های جدید. هر چیزی که کودک انجام می دهد و یا می گوید می تواند خلاق به حساب آید در صورتی که دو ضابطه را تامین نماید. اول آنکه باید اساساً با کارهایی که کودک قبلاً انجام داده و تمام چیزهایی که قبلاً دیده و یا شنیده است متفاوت باشد و اینکه فقط متفاوت نباشد ودر جهت رسیدن به یک هدف مفید باشد. خلاقیت تنها مختص افراد «استثنایی» و «تیزهوش» نیست.لازم است کودکانی داشته باشیم که در جهت اسفاده از وقت و منابع خود بهترین استفاده را در کشف امور جدید انجام دهند.خلاقیت امری ارثی نیست.پس می توان آن را پرورش داد که به خصوص خانواده مهم ترین نقش را در ذهن خلاق کودک دارد.خانواده به سه طریق،اول حرف زدن و عمل خود،دوم اینکه از جایزه به ندرت استفاده کنند و سوم اینکه نشان دهند که جوایز و قوانین در واقع می توانند در خدمت لذت های درونی به کار گرفته شوند،می توانند در پرورش خلاقیت کودک کمک رسان باشند. اساس رشد هنری کودک در هنر این است که به او فرصت و وقت اکتشاف داده شود و برای کشف، تشویق گردد .پذیرش و احترام به کار خلاق? کودک نیز یک اصل است. اگر معلم آشنا به روشهای پرورش خلاقیت در کلاس نباشد و صرفا" امور تکراری رادنبال کند در کلاس او هیچ نتیجه ای از خلاقیت را نخواهیم دید.کودک برای اینکه خلاق باشد باید فعالیتی متناسب با علاقه و توان خود را داشته باشد. هنر هم مانند بسیاری از موضوع های دیگر دارای پای? علمی است، اما نباید نتیجه گرفت که درک مستقیم در روند خلاقیت هنری دخالت عمده ای ندارد، و به سادگی باید گفت که پایه علمی هنر فقط بخشی از روند آموزش بصری است و باید متعادل باشد و در اهمیتش مبالغه نشود، حتی اگر در هر فعالیتی هم حضور داشته باشد.سن شناسنامه ای کودکان برای تشخیص قوه و توان واقعی هنری کودکان شاخص ضعیفی است،زیرا هر دو کودک هم سن نیز در هنر تفاوت های بسیاری را دارند. اخیرا" معلمین هنر معتقدند که شیوه ی آموزش باید متکی به اندیشه باشد. و بسیاری دیگر ترجیح می دهند که کودک با درک مسقیم و آموزش بصری و احساس آنی در موقعیتی خاص هنر خود را بروز دهد که تجربه این روش(روش دوم) واقعا" ضروری است و سهم حیاتی در آموزش دارد.مسئله اصلی رد این روش نیست بلکه بعد از گذراندن این روش محتوای آنچه که تدریس می شود مورد سوال قرار گیرد. ما مطالب بسیاری را از مشاهد? کودکانی که آموزش می دهیم فرا می گیریم روشی که آنها خودشان را با زبان، و به طور بصری با نقاشی ها و ساخته های خود بیان می کنند،روشی که از تخیلاتشان و توانایی شان برای منحصر به فرد بودن استفاده می کنند. فرا گرفتن مهارت های تکنیک های ساخت و نحو? کاربرد مواد گوناگون. هدف این پژوهش این نبوده است که کودکان نباید از نقاشی و طراحی تصاویر عینی و شبیه سازی لذت ببرند، زیرا چنین تجربیاتی در برنامه های ارایه شده نقشی حیاتی دارند. ترجیحاً مطرح شده است که چنین فعالیت هایی نباید با گوناگونی بسیار محدود همه روزه تکرار شوند. از این جهت که محدودیت ها از این نوع یا هر نوع دیگر کودکان را از پیشرفت در ادراک یا علاقه مندی به موضوع باز می دارند. زبان کودک ابتدا توسط مادرش شکل می گیرد و ارتباط کودک با دنیای بصری به وسیله والدین و معلمش شکل می گیرد. قصد ما ارایه روش منطقی تر در آموزش بصری و مقابل? آن با درک مستقیم معلم با تجربه نبوده است. بلکه هدف ما پیشنهاد ادغام این دو روش می باشد. این موضوع در مورد کودک نیز صادق است، به این ترتیب که ادغام فعالیت های بازی فی البداهه با فعالیت های هدفدار به پیشرفت مفاهیم او می انجامد. بنابراین از چیزهای ساخت? طبیعت یا انسان لذت بیشتر می برد و علاقمندتر می شود و در حساسیت زیبا شناختی نسبت به دنیایی که می بیند تواناتر می شود.